Artikelen Smit Slikkerveer

Willem Benjamin SmitIn januari 1886 kreeg Willem Smit de opdracht om 25 booglampen te leveren voor de elektrische verlichting van Amsterdam CS. Tijdens de bouw van het station in januari 1888 zorgde hij voor elektrische verlichting voor de bouwvakkers die ook in de nacht door moesten werken om het treinstation op tijd klaar te krijgen. Willem Smit had ervaring opgedaan met de aansluiting van de elektrische  straatverlichting bij de Waalkade in Nijmegen in 1886 en net daarvoor de eerste elektrisch centrale in Nederland (Kinderdijk).

Hij werkte weer volgens het gebruikelijke concept. Hij kocht Swan boog- en gloeilampen bij een Belgische leverancier en fabriceerde zelf enkele dynamo's (generatoren) voor de voeding van de elektrische verlichting met aansluiting op een schakelbord (ook eigen fabricaat). De elektriciteitskabels werden gekocht in Engeland of Duitsland en in ringvorm aangelegd. Een machinist/stoker zat meestal bij de prijs inbegrepen. Hij zorgde ervoor dat de lampen bleven branden en dat zijn kennis werd overgedragen aan leerling machinisten uit Amsterdam, want de koolspitsen moesten dagelijks worden vervangen en de machines moesten blijven draaien anders ging het licht vanzelf uit.

Per lumen was de boog lamp aanzienlijk minder milieu belastend dan de gaslantaarn. De booglamp verbruikte per lumen vier maal minder energie dan de na 1882 zo in zwang geraakte gloeilampen. 

1888bouwAmsterdamCS
In 1888 is de bouw van Amsterdam CS in volle gang. In de avond heeft Willem Smit de bouwvakkers voorzien van elektrische verlichting. 

De verlichting van Amsterdam CS was ook weer een knap staaltje pionierswerk van Willem Smit uit een tijd dat alles nog uitgevonden moest worden en verlichting met 1 druk op de knop zoals wij dit nu kennen zeker niet vanzelf sprekend was. 

1900 amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-11140 X

Mooie plaat van Amsterdam CS uit 1900 met daarop links en rechts 2 booglampen voorzien van een touwtje, wellicht om ze omlaag te kunnen halen wanneer de koolspitsen vervangen moesten worden (dit gebeurde dagelijks).

Foto's van de machinekamer en stationshal Amsterdam Centraal CS 1888/1889
Onlangs vond ik unieke foto's van een dynamo en de machinekamer met dynamo's en schakelbord geleverd door Willem Smit voor de elektrische verlichting van Amsterdam CS in 1888. Deze zijn hieronder te zien tussen de 2 krantenknipsels. Mocht iemand nog fotomateriaal of documenten hebben van de aanleg van deze booglampen dan kun je altijd een e-mail sturen naar: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en ik plaats het bij dit artikel.

1890-amsterdamcs

De Westertoegang en het Centraal Station. Gezien in oostelijke richting met rechts op de achtergrond de Sint Nicolaaskerk (1890).

Een mooie Nederlandse film die zich afspeelt op dezelfde locatie waar Willem Smit het centraal station van Amsterdam van elektrisch licht voorzag is de film "Publieke werken". Zie hieronder de officiële Nederlandse trailer van YouTube.

De film gaat over een vioolbouwer, die het veld moet ruimen als zijn huisje, gelegen tegenover het net opgeleverde Centraal Station van Amsterdam, moet wijken voor het geplande Victoria Hotel. Zijn overmoedige neef , apotheker te Hoogeveen, heeft zich door ongeoorloofd medisch handelen ernstig in de nesten gewerkt en zoekt een uitweg, voor zichzelf en zijn vrouw, maar ook voor een groep arme turfstekers die hij een toekomst in Amerika belooft. Bevlogen – of is het hoogmoed? – beramen de twee een uiterst riskant plan om het onderste uit de kan te halen. Met tragische gevolgen. Publieke Werken is gebaseerd op de gelijknamige prijswinnende bestseller van Thomas Rosenboom, waarvoor hij in 2000 de Libris Literatuur Prijs won. Inmiddels zijn er al meer dan 450.000 exemplaren van het boek verkocht in Nederland, en is het vertaald en uitgegeven in Duitsland, Denemarken, Slowakije en Hongarije.

Ga voor de aardigheid eens naar deze film kijken en bekijk de prachtige beelden. Het is alsof de foto's uit dit artikel in de film tot leven komen! 

Booglampen voor station Amsterdam 09-01-1886 

Bron: Zierikzeesche courant uit 09-01-1886.    

 

Machinekamer met installatie binnenpool dynamo's (rechts) en het schakelbord (links) gemaakt door Willem Smit. Bron: Archief Brush HMA Ridderkerk, gedenkboek Adriaan Pot (1820-1920).

1894
Dynamo van Smit Slikkerveer (1888). Archief Brush HMA Ridderkerk.

Verlichting Willem Smit bij Centraal Station Amsterdam 21-01-1888

Verlichting Willem Smit bij Centraal Station Amsterdam 21-01-1888 
Amersfoordsche Courant 21-01-1888.                                                       

Ook de stations hal werd elektrisch verlicht en hoogstwaarschijnlijk ook door Willem Smit, want die was daar op dat moment al bezig met zijn booglampen in en rondom het station. De kleine lampjes rondom de lamp rechtsboven in beeld zijn volgens mij zogenaamde Swan gloeilampen (in die tijd de concurrent van Edison). Bron: Stadsarchief Amsterdam (1888/1889).


Amsterdam, centraal station rond 1900. Wanneer je inzoomt zie je links bij de hal nog booglampen. Verder ook elektrische straatverlichting rondom het station. Bron: beeldbank Amsterdam.

1900amsterdmCS 

Centraal Station, Stationsplein met diverse perrons en wagons en 1 stoomlocomotief. Weenenk & Snel, Den Haag met een aantal Smit booglampen (1915).

 

De directie van Amsterdam CS was tevreden over de aangelegde elektrische verlichting door Willem Smit en stuurde deze brief op 7-12-1891.

Korte historie van Amsterdam CS 
1884 amsterdam cs in wording SPOOR01 KB-TOTAAL-3425 XStation Amsterdam Centraal is het centraal station van de Nederlandse hoofdstad Amsterdam. Het is gebouwd tussen 1881 en 1889 naar ontwerp van P.J.H. Cuypers, A.L. van Gendt (stationsgebouw) en L.J. Eijmer (stationskap). Het station (tot mei 2000 Amsterdam CS geheten) verving het in 1878 gesloten Station Amsterdam Willemspoort en het van 1878 tot 1889 gebruikte tijdelijke station Westerdok.

Op 15 oktober 1889 werd het station onder enorme publieke belangstelling geopend.

1909 - amsterdam cs met booglampen SPOOR01 KB-TOTAAL-4659 X

Een trein vertrekt vanaf Amsterdam CS uit 1909. De overkapping met booglamp van Smit duidelijk in beeld. 

1891 amsterdam cs de cuyper SPOOR01 KB-TOTAAL-7038 XCuypers ontwierp wel het gebouw, maar de overkapping van de perrons viel buiten de opdracht. De eerste oplevering van het gebouw in oktober1884 was dan ook zonder perronoverkappingen. De stationskap, bestaande uit 50 boogspanten en een overspanning van bijna 45 meter, werd ontworpen door L.J. Eijmer, civiel ingenieur bij de Staatsspoorwegen. Cuypers ontwierp wel de decoraties voor de spanten en de kopgevels. Destationskap werd uiteindelijk in oktober 1889 voltooid. Station Amsterdam Centraal bestaat nog steeds en is na een groot aantal verbouwingen en uitbreidingen een zeer modern station en een van de drukste stations van Nederland. (bron: overgenomen van Wikepedia). 

1919 luchtfoto amsterdam cs SFA03 SFA022009548 X

 Luchtfoto Amsterdam CS tussen 1900 en 1919.

1916 - amsterdam cs booglamp SPOOR01 KB-TOTAAL-4660 X amsterdam cs 1917 SPOOR01 KB-TOTAAL-4668 X

Links (1916) en rechts (1917)de booglamp van Smit op Amsterdam CS.

1903 amsterdam cs 3 daags studentencongres met booglampen SFA03 SFA022819509 X

3 daags studentencongres Amsterdam CS (1903). Op de achtergrond een aantal booglampen van Willem Smit. 

Centraal station Amsterdam (1900) met booglampen Willem Smit. 1900 amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-11140 X

2 mooie ansichtkaarten van Amsterdam CS uit 1900 met duidelijk een aantal booglampen van Willem Smit.

1915-amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-4670 X

Amsterdam CS rond 1915

1900-amsterdam csSPOOR01 KB-TOTAAL-4647 X 1902 amsterdam centraal SPOOR01 KB-TOTAAL-4649 X

Twee mooie ansichtkaarten uit 1900 van Amsterdam CS.

1901 amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-4645 X

De voorkant van Amsterdam CS uit 1901

1911-station amsterdam cs SFA03 SFA022809588 X 1917 amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-4674 X

Amsterdam CS, foto links is uit 1911 enrechts uit 1917

1917 amsterdam cs met booglamp SPOOR01 KB-TOTAAL-4673 X

Amsterdan CS in 1917 met booglampen.

1907 amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-4656 X 1916-straatverlichting amsterdam cs SPOOR01 KB-TOTAAL-4672 X

Links Amsterdam CS 1907 en rechts straatverlichting rond 1916 bij Amsterdam CS.

 

1913 amsterdam cs SFA03 SFA022810860 X

Werkzaamheden bij Amsterdam CS in 1913

1919-stakingen hembrug - amsterdam cs SFA03 SFA022820519 X

1919 Stakingen bij de Hembrug Amsterdam CS. 

1924-2eoverkapping centraal station SFA03 SFA022809589 X 1924 2eoverkapping amsterdam cs SFA03 SFA022809586 X

1924 2e overkapping Amsterdam CS.

1917- amsterdam cs straatverlichting SFA03 SFA022009698 X

1917 Amsterdam CS met verlichting bij nacht. 

Bron: Wikipedia, foto's geheugenvannederland.nl /Spoorwegmuseum/ Archief Brush HMA Ridderkerk.

DMC Firewall is a Joomla Security extension!