Op 2 mei 1913 werd Willem Smit & Co's Transformatoren N.V. officieel opgericht door de ingenieurs Rosskopf en Bergsma. Ook de man van de eerste elektriciteitscentrale van Nederland (1886 - Kinderdijk) en eerste elektrische straatverlichting (1886 - Nijmegen), Willem Benjamin Smit was daarbij als stuwende kracht, commissaris en naamgever. Royal Smit Transformatoren - de huidige naam van dit bedrijf - zou een zeer belangrijke speler worden voor de energievoorziening zoals we die nu in Nederland kennen en is na meer dan 100 jaar nog springlevend. 
4000 kVA transformator (1919)
De voorgeschiedenis
De eerste toepassingen van de elektrotechniek maakten gebruik van gelijkstroom, daarmee was het niet mogelijk om grote energiehoeveelheden of afstanden te overbruggen.
Gelijkstroom kan niet met hoge spanningen worden opgewekt, noch door transformatie daartoe worden opgevoerd. Het waren de transformatoren, gevoed met wissel of draaistroom die ons in staat stelden hoge spanningen voor massa-transport van elektrische energie te verkrijgen die spanningen weer in lagere om te zetten zodat ze bruikbaar waren in fabrieken en woonhuizen.
Gelijkstroomgenerator geleverd door Smit Slikkerveer aan de gemeente Nijmegen in 1886 -->
De elektrische centrale in Nijmegen na wat aanpassingen in 1893 door Willem Smit, bron: Archief Brush HMA Ridderkerk.
Rond 1913 begonnen de provincies zich bezig te houden met elektriciteitsvoorziening en werd de transportspanning van 10.000 volt ingevoerd. In de grotere steden waren er toen al kleine bedrijfjes die gemeenten van stroom voorzagen die bij 3000 of 5000 volt werden geproduceerd in centrales.
Willem Benjamin Smit / Smit Slikkerveer
Op 1 november 1882 gingen Willem Smit en Adriaan Pot naar de notaris in Ridderkerk om samen een bedrijf op te richten. Ze gaven het de naam "Electrisch-Licht-Machinen Fabriek Willem Smit & Co". Al snel zijn ook machines en transformatoren een onderdeel van het fabricageprogramma. Door gebrek aan ruimte wordt al snel uitgezien naar een andere plek voor de fabricage van motoren. Dat wordt gevonden in Dordrecht. In 1911 wordt Smit Dordt opgericht. Later bekend onder de naam EMF Dordt.
Willem Benjamin Smit en Adriaan Pot (1888). Bron: Fotoboek Cor Pot (dhr. Asselbergs).
Eerste in Nederland gebouwde transformator 40 k.V.A. 1050/120V/ aan de Spoorwegen in Nederland geleverd tezamen met een generator (1899/1900) Bron: collectie Brush Ridderkerk.
Gouden toekomst
Willem Smit voorzag dat er een gouden toekomst weggelegd was voor de transformatorenfabricage vanwege de elektriciteitsvoorziening. De vraag naar transformatoren nam zo sterk toe, dat er nog meer ruimte nodig was. Deze was er in Slikkerveer echter niet. In eerste instantie overwoog men zelfs om de transformatorenproductie te stoppen, om zo alle ruimte vrij te maken voor fabricage van generatoren en elektromotoren. Willem Smit stelde aan zijn ingenieur Thomas Rosskopf (sinds 1907 hoofd afdeling transformatorenbouw) voor een zelfstandige speciale vennootschap op te richten voor de bouw van transformatoren. Zo ging hij op zoek naar een geschikte locatie.
Oude transformator, nog gemaakt bij Smit Slikkerveer onder leiding van Thomas Rosskopf in 1911
Een van de laatste series transformatoren gemaakt bij Smit Slikkerveer (eind 1912). Bron: Archief Brush HMA Ridderkerk.
Thomas Rosskopf
Th. Rosskopf had gestudeerd in Delft en Karlsruhe, was ingenieur werktuigbouwkunde en elektrotechnisch ingenieur. In Karlsruhe was hij assistent was van een van de grootste pioniers van de elektrotechnische constructie, Professor Arnold. Tussen 1907 en 1913 was hij werkzaam bij Smit Slikkerveer en had hij de transformatoren-afdeling onder zijn beheer. Willem Smit gaf hem de vrije hand om een locatie uit te zoeken voor zijn snelgroeiende bedrijf en zo kwam Rosskopf op Nijmegen uit. Willem Smit had daar al in 1886 de eerste gemeentelijke elektriciteitscentrale van het land gebouwd en elektrische straatverlichting aan de Waalkade in Nijmegen aangelegd.
Klik HIER voor een biografie van Thomas Rosskopf.
Oprichting Smit Transformatoren
De deal met Willem Smit was dat Thomas Rosskopf "bijna voor niets" de volledige transformatorenfabricage kon overnemen (alles wat bij Smit Slikkerveer stond m.b.t. de fabricage van transformatoren mocht hij gratis meenemen naar de nieuwe locatie) en Smit zou er ook financieel in deelnemen. In 1913 werd een kapitaal van 200.000 gulden bijeengebracht, voor een belangrijk deel door de beide eerste directeuren ir. Th. Rosskopf en ir. A. J. Bergsma en hun familieleden en vrienden.
In verband met de gunstige ligging werd gekozen voor Nijmegen. De stad lag gunstig aan spoor- en waterwegen en met een prima hotelwezen om gasten te kunnen ontvangen. Men had toen al reeds begrip van "Public Relations". Aldus geschiedde en Th. Rosskopf associeerde zich met Ir. A. J. Bergsma , afkomstig van de Nederlandsch Indische spoorwegmaatschappij en zij richtten 02-05-1913 de NV Willem Smit & Co’s Transformatorenfabriek op.
Kantoorgebouw Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek 1913.
Reclame Industrieel Nederland (1916).
Fragment uit het boek van Capelle uit 1921 met dezelfde foto als erboven van 1916.
Reclame Industrieel Nederland (1921).
Mooie advertentie uit 1918, We zien dat er in totaal bij Smit Transformatoren in 1918 in totaal 100 arbeiders in dienst zijn. Telefoonnummer is 715. Bron: De Nederlandsche Industrie - volledige adreslijst van Nederlandsche fabrikanten.
De oprichting van Smit Transformatoren, officieel dus 02-05-1913, anders dan vaak aangenomen 05-11-1913. Bron: De Gelderlander 25-05-1913
Nog een krantenartikel m.b.t. de oprichting Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. 1913. Bron: Familie Rosskopf (In bezit van Stichting Willem Smit Historie Nijmegen).
Bron: De Ingenieur 24-05-1913.
Op 13-05-1913 werd de bouwaanvraag voor het "ontwerp van eene Transformatorenfabriek te Nijmegen " goedgekeurd en de opdracht gegeven aan firma Van den Goot en Kruitweg te Hengelo. Klik HIER om de complete bouwaanvraag in te zien (3 pagina's in pdf-formaat). Hieronder een van de bouwtekeningen behorende bij de aanvraag uit 1913. Klik op de foto om in te zoomen (pdf-formaat).
In 1913 werd gestart met de bouw van de transformatorenfabriek.
Kijkje in de fabriek 1913
Brief Rosskopf 1-7-1913 aan zijn klanten.
De Ingenieur 1-1-1915
Een van de eerste luchtfoto's van Smit Transformatoren (1921).
Plattegrond Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek in 1921. Tekening gemaakt door Prof. Nolen. Bron: De Ingenieur 1921.
V.l.n.r. Ir. Th. Rosskopf, Ir. Bergsma, Prof. Dr. Ir. H.G. Nolen.
Het terrein was zeer gunstig gelegen, naast het spoor en de mogelijkheid om een klein stukje spoorwegaccordement aan te leggen. Men begon met een oppervlakte van 3000 m2 en een kapitaal van 2 ton (HFL). Er werkten toen 38 personen (30 fabrieksarbeiders en 8 kantoor-beambten). De grootste transformator was toen 1250 kVA bij 10 kV.
28-5-1915 Provinciale Geldersche Nijmeegsche Courant
Een mooie foto uit 1920, waarbij we de gebouwen van Smit Transformatoren zien vanaf het spoor, bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
Foto links een 30 kVA transformator uit 1919, rechts een van de eerste regeltransformatoren.
Spaanse bedrijfsfilm Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (1926-1938). Bron: Regionaal Archief Nijmegen / Beeld en Geluid. (ps. de film is op de een of andere manier niet groter te presenteren in de pagina, klik op de icoon hiernonder voor volledig scherm en klik dan op [ ]
Grote montage (1921)
Luchtfoto Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek 1926.
Aanvoer transformator van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek aan de achterzijde van centrale Noordendijk (GEB Dordrecht) 1920 - 1930, Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
{besps}smittrafoslideshow1913-1931{/besps}
Personeel Smit Slikkerveer
Er ging ook een gedeelte van het personeel uit Slikkerveer mee naar Nijmegen om het onervaren personeel van Smit Nijmegen bij te scholen. Dat gaf een probleem. Verhuizen van een Protestants dorp naar een Katholieke stad! De oplossing werd gevonden door het beschikbaar stellen van een gebouwtje voor bijeenkomsten. In 1929 werd op het eigen terrein, links naast de Draadfabriek een Protestants/Gereformeerd kapelletje gebouwd. (Groenestraat 263). Behalve het personeel uit Slikkerveer was ook de leiding van Smit Protestants/Gereformeerd. In die tijd moet dit toch een vreemd gezicht geweest zijn een Protestants Kapelletje bijna naast een grote Katholieke Kerk (Groenestraat 229). In 2008 werd het Protestantenkerkje gesloopt.
Het protestantenkerkje links naast de gebouwen van Smit Draad (1987) Architect: Johan van der Pijl.
De eerste medewerker
De eerste medewerker van Smit Transformatoren was dhr. M. Kamps. Hij werkte bij de Heemaf in Hengelo en was al betrokken bij de bouw van de fabriek. Rosskopf heeft hem toen gevraagd of hij interesse had bij Smit te komen werken. Hij heeft dit gedaan en is nooit meer weggegaan. In 1953 vierde hij zijn 40 jarig jubileum.
Jacob Bakker was een van de ervaren mannen die mee kwam van de transformatorenafdeling uit Smit Slikkerveer en zien we hier bij een transformator uit 1919. Ook hij bleef in Nijmegen bij Willem Smit.
WO I
De eerste wereldoorlog in 1914 – 1918 zorgde voor veel problemen met materiaal aanvoer. De koperprijs steeg tot HFL 12,-- en kernen werden gebouwd van plaat met zeer hoge verliezen, gesloopt uit zeer oude machines en transformatoren. De olie was zo slecht dat de bouten in no-time werden weggevreten. De ontwerpen werden aangepast aan de toevallig aanwezige materialen, maar toch werd er nog geproduceerd !
Om aan kapitaal te komen gaf men geregeld aandelen en obligaties uit. Jaarlijks was er een ledenvergadering en men was in die tijd ook al beursgenoteerd.
Oudste bewaard gebleven aandeel van Smit Transformatoren uit 1913
Links, de eerste ledenvergadering in 1914, rechts een aandeel uitgegeven door Smit Transformatoren.
Bron: 24-12-1914, Rotterdamsch Nieuwsblad. Rechts 700 kVA transformator 1915-1920.
Oprichting Smit Draad
In 1915, dus tijdens de eerste wereldoorlog werd de afdeling Draadfabriek opgericht door Thomas Rosskopf om zodoende zelf de fabricage van geïsoleerde koperdraad in de hand te nemen. In 1916 werd deze ondergebracht in een gebouw aan de overzijde van de Groenestraat. De fabriek leverde zowel aan derden als aan Smit Transformatoren zelf.
Links de Draadfabriek in 1916, rechts in de kwaliteitscontrole in de Draadfabriek in 1926.
Na de tweede wereldoorlog (1949) werd een groot modern fabrieksgebouw toegevoegd aan de Draadafdeling, speciaal bedoeld voor de fabricage van van duroflex-draad, een draad omgeven met een zeer hoogwaardige isolatie van kunstlak, van het soort dat in de oorlogstijd in Amerika en Zwitserland was ontwikkeld. Bovendien werd de Draadfabriek uitgerust met een zeer moderne elektrische gloeierij.
Duroflexfabriek 1950
Begin tijdperk Nolen
In 1916 begint de veelbelovende Ingenieur Nolen bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. Hij zou uitgroeien tot de ultieme specialist op het gebied van transformatoren en werd behalve Professor en Hoogleraar later ook (mede)directeur (1925). Nolen heeft zijn functie enige tijd onderbroken door les te gaan geven aan de Technische Universiteit in Delft. Zijn eerste klus was het ontwerpen van een 4000 kVA transformator. Zie hieronder.
De eerste 4000 kVA transformatoren
In 1916 werden de eerste 4000 kVA’s afgeleverd. Het was een enorme opgave deze te produceren, vanwege niet voldoende hijsgelegenheid en het was niet mogelijk ze in de fabriek voldoende te beproeven. Vervoer naar Amsterdam was alleen mogelijk buiten de bak, het binnenwerk moest aan de Hoogte Kadijk met een bok in de kast gezet worden en dat kon alleen als het niet regende. Het regende doorlopend ! Gedeeltelijk werden ze met tramlorries naar onderstations vervoerd. Het drogen en vullen geschiede zeer primitief en de transformatoren die nog met losse jukken gebouwd werden, maakten zo’n kabaal dat de inwoners wakker schrokken als ze werden uitgeschakeld. Concurrerende firma’s bouwden toentertijd op vergelijkbare wijze.
Montage in de bak van een 4000 kVA transformator te Amsterdam (1916)
In 1924 werden aan de Geldersche Electriciteitsmaatschappij de eerste 50 kV transformatoren geleverd. Dat was toen een griezelig hoge spanning en om het allerbeste te hebben werden de doorvoer isolatoren uit Amerika gekocht. Deze leken bij een proefspanning op vuurwerk. Het waren een fase transformatoren van 1700 kVA.
1927
Bezoek Koninklijk Instituut van Ingenieurs aan de fabriek (1928)
In 1928 hield Thomas Rosskopf een voordracht bij het derde bezoek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs aan de fabriek in Nijmegen. Onderstaande grafieken komen uit die voordracht. Hieruit blijkt dat de omzet van transformatoren zes keer vergroot is sinds het prille begin in 1913. Deze toename zorgt voor flink wat uitbreidingen en daarvoor was veel personeel nodig. In 1928 werkten er bij Smit Transformatoren iets meer dan 240 werklieden en 56 beambten.
Links het personeel en rechts de uitbreiding van de gebouwen van 1914 tot 1928.
De totale kVA voor normale nettransformatoren - welke van 1914 tot 1928 besteld werd - verzesvoudigde sinds het begin.
Een overzicht van de ontwikkeling van grote transformatoren tussen 1913 en 1928.
Twee modellen grote transformatoren uit 1928.
Dankwoord aan Rosskopf na zijn voordracht aan het KIVI
Oprichting Smit Las
Omstreeks 1923 begon men in Nederland het elektrisch lassen toe te passen. Smit maakte daarvoor de lastransformatoren. Officieel werd Smit Las opgericht in 1926 door Thomas Rosskopf. In 1925 werd begonnen met de fabricage van las elektroden. Dit product was zeer interessant omdat een transformator 30 jaar meegaat en een las elektrode in 2 tot 3 minuten opgebrand was. Men betrad hiermee een heel ander terrein, een van metallurgie en chemie, waardoor ook een nieuwe staf van medewerkers aan getrokken moest worden. Naast de fabricage van las elektroden was de verkoop van groot belang. Daar het een geheel nieuw vak was werd veel technisch advies ingewonnen. De verkoopafdeling A.E.L genaamd kreeg er later nog een exploitatie van speciale las procedés , het Union Melt en Argonarc lassen. In 1950 heeft men ongeveer 12000 klanten te bedienen, dus hele andere administratieve afhandelingen dan het bescheiden klantenbestand voor verkoop van transformatoren.
Periodieke medeedelingen 1928.
Al snel begint men met Smit las-scholen voor opleiden van lassers tot verschillende graden van bekwaamheid en instrueren van ingenieurs en technici die met elektrisch lassen te maken hadden. Er kwamen las scholen in Amsterdam, Groningen, Rotterdam en Groningen die ver over de 6000 mensen les gaven.
De eisen voor laselektroden werden geleidelijk groter. Ook heet aantal soorten elektroden met elk hun eigenschappen nam toe, waardoor het toenmalige laboratorium ontoereikend was en dus verrees er net na de tweede wereldoorlog een groot laboratorium, met afdelingen voor mechanisch, fysisch en chemisch onderzoek met proeflasserij en werkplaatsen met een proef-fabriek. Dit gebouw bevatte tevens een verkoopafdeling en demonstratieruimte.
Een volgende ontwikkeling was de fabricage van las automaten. Er volgden diverse ontwikkelingen. Las automaten geschikt voor geoctrooide “Sarazin” draad en automaten volgens het “Submerged arc” principe waarbij de lasplaats geheel met laspoeder wordt bedekt en de boog onzichtbaar in de poeder brand. Bron: Smit Laschtijdschrift 1939 nr. 6 (Archief Smit Transformatoren).
De elektroden worden ingepakt bij Smit Las (1931)
1925: Nolen wordt mede-directeur
In 1925 wordt Professor Ir. Dr. Henry George Nolen benoemd tot mede-directeur. Tot 1937 behouden zij (Rosskopf, Bergsma en Nolen) gezamenlijk de leiding over Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. Van 1937 tot 1946 gaat Nolen les geven aan de Technische Hogeschool in Delft, maar is nog steeds met Smit verbonden als technisch adviseur en commissaris. In 1946 komt hij weer terug naar Smit en wordt directeur tot aan zijn pensioen in 1955.
Klik HIER voor zijn biografie.
In 1926 vierde men het 12.5 jarig bestaan
Vanwege de slechte economische situatie was de viering van het 12.5 jarig bestaan zeer sober. De directie kreeg van het personeel een bloemstuk en het personeel kreeg een gratificatie.
Een sobere bijeenkomst voor het 25 jarig jubileum op het sportveld nabij de fabriek van Smit Transformatoren (1926).
Bron: De Gelderlander 4-5-1926.
Jaarverslagen 1927-1930
Hieronder enkele jaarverslagen om een beeld te geven van de financiële situatie en de ontwikkeling van Smit Trafo in de beginjaren. Oudere jaarverslagen waren niet te vinden in het archief bij Smit. Jaarlijks werden de jaarverslagen ook gepubliceerd in kranten als het NRC. Wanneer je de verslagen bekijkt was Smit financieel gezond . De omzet stijgt in deze tijd mede door de andere producten als wikkeldraad en las apparaten/elektroden. Ondanks de slechte economische situatie, de beurskrach, en landen die eigen fabricaat voor lieten gaan was er toch elk jaar een aardige winst, waardoor men de fabriek kon moderniseren en uitbreiden.
Afdeling kleine montage maakt z.g.n. ontdooi transformatoren (2-8-1928), bron: Stichting Willem Smit Historie / Gijs Middendorp
Geheel rechts een deel van het jaarverslag van 1930 waar de toenmalige commissarissen genoemd werden. Zeverijn was een commissaris van het eerste uur. De commissarissen Willem Benjamin Smit en Jurgens werden al binnen enkele jaren vervangen. Adriaan Pot van Smit Slikkerveer was de opvolger van Willem Benjamin Smit en A. Rutgers van der Loeff de opvolger van commissaris Jurgens. Van Schouwenburg werd pas veel later als vierde commissaris aangesteld.
Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen
Oprichting Smit Ovens
In 1929 werd een grote werkplaats gebouwd voor de fabricage van transformatorkasten. Toen deze niet meer goed bezet was zocht men naar een product waaraan veel laswerk zou voorkomen en de elektrotechnische kennis die men bezat kon aanwenden. De keuze viel op de fabricage van elektrische ovens en de oprichting vond plaats in 1927 door Thomas Rosskopf in 1927. In 1935 werd daartoe een samenwerkingsverband aangegaan met de bekende Duitse firma Otto Junker in Lammersdorf. De samenwerking was in eerste instantie op het gebied van de weerstandsovens. Smit ovens begon echter zelf ook met smeltovens.
Engineer bij 2 Smit-Junker ovens rond 1935-1937
Diverse ovens uit 1938 ( Jubileumboek 25 jr bestaan) Smit Historisch Genootschap.
Na WO II bleek deze afdeling uit zijn voegen te barsten , terwijl de kastenfabriek eigenlijk alle ruimte nodig had. Het eerste naoorlogse bouwwerk werd dan ook de Ovenfabriek met eigen kantoor en tekenzaal. De afdeling houtbewerking moest het veld ruimen om daar een oven-laboratorium in te beginnen. De timmerlieden kregen een eigen gebouw achter het eigen bedrijf.
Ontwikkeling transformatoren
In 1929 werden de eerste 100 kV transformatoren gebouwd en wel 2500 kVA’s voor P.E.B. Friesland.De vermogens groeiden nu snel. In 1930 werd een 22000 kVA geleverd voor 50 kV geleverd aan Amsterdam en in 1934 28000 kVA voor de spanning aan P.E.N. (Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Noord-Holland). In 1935 deed de 150 kV zijn intrede met 6000 kVA’s voor de Provinciale Limburgse elektriciteitsmaatschappij. De grootste voor de tweede wereldoorlog gebouwde eenheden waren drie wikkelingstransformatoren 52500 kVA voor 150/25/10 kV voor de koppeling Den-Haag-Rotterdam. (zie foto's hieronder). Dit waren de eerste transformatoren waarbij de ultra-hoge spanning onder belasting werd geregeld. De tweede wereldoorlog bracht stilstand in vrijwel alle ontwikkeling.
Transformator tbv koppeling den Haag - Rotterdam . De grootste 3 wikkelingstransformator gebouwd door Smit nog voor WO II. Bron: Koninklijk Instituut van Ingenieurs 1847 - 1947. Klik HIER en HIER voor 2 uitgebreide artikelen over dit transport.
Het reclameblad van Smit uit 1935, toont een hele bijzondere transformator ( foto 7), deze was bedoeld voor de koppeling tussen de centrales van Groningen en Leeuwarden. Hij zou oorspronkelijk op 70 kV bedreven worden en later om omgebouwd worden op 100 kV. Alles was zo gemaakt dat dit in Leeuwarden en in Groningen gedaan kon worden. Het binnenwerk moest dan uit de kast waarna hij omgebouwd kon worden van D op Y. Hoe ze de beproeving ter plekke dan deden is een raadsel.
Geheel tegen de principes van Nolen in die in 1938 naar aanleiding van het gebroddel in Amsterdam (1916) met de 4 MVA 10 / 3 kV transformator oreerde : "Gij zult nooit werk aannemen dat niet te maken, te beproeven of te transporteren is"
Erik de Vries, bron: IEC, reclameblad 1935.
Overzicht van de transformatorenontwikkeling vanaf het begin tot 1937. Bron: Smit Mededelingen 1938.
Reclame 1936, bron: IEC.
Producten en informatie over Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek voor de Franse markt, bron: IEC (Franse versie) 1936
In 1938 vierde Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek NV haar 25 jarig bestaan
Het bedrijf is in deze periode sterk gegroeid mede door de sterke groei van de behoefte naar elektriciteit. Het aantal personeelsleden is explosief gestegen (van 38 naar 480)en het bedrijf omvat meerdere takken (transformatoren, draad, lasfabricage, ovens, waardoor het minder conjunctuurgevoelig is geworden. Het kapitaal is verviervoudigd sinds de oprichting, kortom het gaat erg goed met het bedrijf. Men had toen nog geen idee van de rampspoed die iedereen zou treffen (WO II).Ter gelegenheid van dit heugelijke feit werd door het personeel een aantal schilderijen aan de directie aangeboden en er werd een jubileumnummer + gratificatie verstrekt aan het personeel.
Het 25 jarig jubileum van Smit Transformatoren. In het midden Thomas Rosskopf en links van hem Bergsma. Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
Jubileumvoorstelling in concertgebouw de Vereeniging in Nijmegen, tweede van links Rosskopf en zijn vrouw. In het midden zien we Bergsma en zijn vrouw.
Foto genomen tijdens de receptie in concertgebouw "De Vereeniging" in Nijmegen (04-11-1938)
Personeelsbestand vanaf 1913 - 1937. Bron Jubileumboek 1938
Overzicht van producten uit 1938
WOII
In het begin van de oorlog kon nog op bescheiden schaal in Nederland geleverd worden, maar tijdens de bezetting trachtten de Duitsers ons bedrijf in te schakelen bij de voorziening van Duitsland, maar daarvan kwam vrijwel niets terecht. De kunst was wel grondstoffen toegewezen te krijgen, maar niets te produceren. In deze periode werd er niet een trafo geproduceerd. Veel medewerkers van Smit kregen brieven om in Duitsland te werk gesteld te worden. Door heel veel drukte aan te wenden en steeds te hameren op het feit dat zonder deze mensen geen transformatoren geproduceerd konden worden, werden veel tewerkstellingsverzoeken weer opgeheven. De directie deed er veel aan om zijn medewerkers weer terug te halen zoals in het geval van een medewerker, Fritz Tauber.
Fritz Tauber was een legale Joodse emigrant die in 1938 vanuit Oostenrijk naar Nederland vluchtte vanwege het opkomende Nationaal Socialisme. Hij vond werk bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (tekenaar/constructeur)en werd op 18 november 1942 toch opgepakt door de nazi's en naar kamp Westerbork gestuurd. 
Fritz Tauber 1906 - 2004
De directie van Willem Smit & Co (Rosskopf en Nolen) deden verwoede pogingen om hem weer vrij te krijgen middels briefcorrespondentie en steeds maar weer inpraten op de Duitse leiding. Men stelde : "Zonder Frits kunnen we geen Transformatoren maken, hij is een essentiële schakel in het proces". Uiteindelijk resulteerde dit in de vrijlating van hem en zijn vrouw in januari 1943, waarna zij direct onderdoken. Na 2 jaar ondergedoken gezeten te hebben in Friesland volgde op 17 April 1945 de bevrijding. 
Brief die tot vrijlating resulteerde van Fritz ondertekend door Th. Roskopf.
Fritz Tauber en zijn vrouw Helene overleefden zo kamp Westerbork. Van zijn naaste familie was zijn zus de enige overlevende van dit drama. Fritz Tauber heeft met zijn familie tot aan zijn dood in 2004 in Nijmegen gewoond en was altijd lid van de Willem Smit Seniorenvereniging. Fritz heeft zijn belevenissen in een boekwerk laten omzetten. Fritz Tauber, “Rondom Westerbork”.Tenslotte werd Nijmegen bevrijd in 1944 en heel Nederland in 1945. Zo kwam een einde aan deze verschrikkelijke tijd.
Brief Rosskopf aan directie elektriciteitscentrale Den Haag/Rotterdam m.b.t. 150 kV netwerk rond 1940.. (zie ook DIT ARTIKEL).
Dankbetuiging van de arbeiders van Smit aan de directie. De Gelderlander, 24-11-1941
Wederopbouw
Na de oorlog kon men direct gaan produceren met de opgespaarde materialen en grondstoffen en dat kwam goed uit want er was toen een ernstig tekort aan transformatoren en Smit moest alle zeilen bij zetten om aan de vraag te kunnen voldoen. De capaciteit van de centrales was onvoldoende zodat zij in hoog tempo werden uitgebreid, wat weer gunstig was voor de orderportefeuille van Smit Transformatoren. Daarnaast waren zeer grote transformatoren nodig om vanuit het landelijke koppelnet van 150 en 100 kV de distributienetten van 50 en 10 kV te voeden en andere om vanuit de oudere netwerken de ultra-hoge spanning 50 kV en 10 kV te verkrijgen. Zo kreeg men een enorm programma voor zeer grote transformatoren te verwerken, waardoor een verdubbeling van de grote montagehal noodzakelijk werd met als gevolg diverse uitbreidingen van het bedrijfsgebouw en verplaatsing van machines.
22-4-1949 Wederopbouw bij Smit Transformatoren. Bron: Gooi en Eemlander
1946: Rosskopf en Bergsma treden af als directeur en professor Nolen komt terug. Bergsma overlijd kort na zijn pensioen
Overlijden Bergsma
In maart 1946 gaan Ir. Thomas Rosskopf en Ir. A. J. Bergsma met pensioen en treden af als directeur. Professor Nolen komt terug, wordt directeur en neemt de dagelijkse leiding over tot aan zijn pensioen in 1955.Op 21-07-1946, dus zeer kort na zijn pensioen, overlijd dhr. Ir. A. J. Bergsma, oud directeur, commissaris en mede oprichter van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek op de leeftijd van 65 jaar
Oprichting bedrijfsschool
In 1951 werd een bedrijfsschool gesticht om jongeren die voor Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek NV wilden gaan werken een gedegen opleiding te geven. Deze school stond onder leiding van de stichting Bemetel en werd verplicht ingesteld voor nieuwe fabrieksmedewerkers.
De bedrijfsschool in 1953. Anno 2017 bestaat de bedrijfsschool nog steeds. Klik HIER voor meer informatie.
Uitbreidingen na WO II
In 1953 werd een begin gemaakt met de bouw van een laboratorium "grote transformatoren". Met dit lab kon men zelfs de grootste eenheden volledig beproeven. Hierin werd 1.5 miljoen gulden geïnvesteerd. Voor die tijd een gigantisch bedrag, maar onmisbaar voor een eerste klas transformatorenfabriek want de concurrentie zat ook niet stil.
Uitbreidingen Smit Nijmegen net na de oorlog.
Een schema vinden we hieronder: 
Vervoer van een transformator naar de centrale in Nijmegen (1951)
Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek bestaat 40 jaar
In hetzelfde jaar bestond Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek 40 jaar. Ter gelegenheid van dat jubileum schonk het personeel een zonnewijzer aan de directie, gemaakt door de kunstenaar Charles Hammes, naar een ontwerp van Ir. E.A. Frowein. De zonnewijzer is nog steeds te bewonderen op het terrein van Smit Transformatoren.
De Zonnewijzer geschonken door het personeel aan de directie van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek in 1953. Bron: De Gelderlander / foto: Archief Smit Transformatoren.
Tijdens de feestelijkheden van het 40 jarig jubileum liep men met de burgemeester, medewerkers en harmonie in optocht door de stad, bron: Post 1951, bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
Transport 1954 PNEM Breda.
Overlijden van Ir. Thomas Rosskopf, feitelijk oprichter van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek
Op 05-06-1953 overleed Ir.Thomas Rosskopf (1880 - 1953). Hij was directeur van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek N.V. tussen 1915 en 1946 en feitelijk oprichter van Smit Transformatoren. Klik HIER voor zijn biografie.
Bron: dhr. G. Danen.
Belangrijk bezoek (1959)
In 1959 bezocht HM Koningin Juliana de fabrieken van Smit Transformatoren. Een van de medewerkers bied een bloemstuk aan. Bron: Nijmeegsch Dagblad (22.10.1959).
Werkgelegenheid
Het was een periode van stormachtige groei en ontwikkeling van verschillende afdelingen onder de vlag van Willem Smit & Co’s Transformatorenfabriek. In 1913 bedroeg het aantal medewerkers 38 en dit was opgelopen tot 588 in 1940. Na de oorlog was het 413 om weer toe te nemen naar 1700 in 1957. Een verviervoudiging na de oorlog ! Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek heeft dus door de jaren heen een zeer belangrijke rol gespeeld m.b.t. de werkgelegenheid in Nijmegen en bijna iedere inwoner van Nijmegen heeft wel iemand in zijn naaste familie of vriendenkring die bij Smit gewerkt heeft of nog steeds werkt bij dit prachtige bedrijf.
Advertentie 1950.
Werktijdverkorting
In 1960 werd er een werktijdverkorting ingevoerd bij Smit van 48 naar 47 uur per week. Hierdoor kon men één keer per drie weken een zaterdag vrij nemen. Vanaf 1961 ging men over naar 45 uur, ofwel een 5 daagse werkweek !
Bron: De Gelderlander, 1960
Smit Transformatoren was in 1965 een van de eerste bedrijven in Nederland met een computer. Hier zie je een aantal personeelsleden van Smit tijdens een cursus bij N.V. Electrologica. De computer kostte in die tijd 1 miljoen gulden. Bron: Personeelsblad Post (1966)
Transport van een grote transformator door transport bedrijf Stoof uit Breda, bron: POST (1966). Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
De administratie van Smit Transformatoren is bezig met het ponsen. Men voerde de boekhouding of voorraad in op ponskaarten, die werden gebracht naar een data centra die ze vervolgens aanleverde in lange geprinte lijsten met data. Dit was de voorloper van de administratieve boekhoudsystemen zoals we die nu kennen. Bron: Personeelsblad Post (1966).
Het programmeren van de tabelleermachine t.b.v. de ponskaarten werd steeds complexer zoals je ziet aan de wirwar van draden in het apparaat. Bron: Personeelsblad Post (1966).
Fusies en overnames
Eind 1960 werden de statuten gewijzigd. Dit was noodzakelijk geworden door de fusie met EMF Dordt. Daarna hebben nog fusies plaatsgevonden met AFo in Hattem en Coq in Utrecht. In 1965/1966 werd de integratie tot stand gebracht tussen de apparatenfabrieken in Hattem en Ede.
In 1966 omvat het bedrijf in Nijmegen de volgende bedrijven:
- Transformatorenfabriek Nijmegen (tevens in Ede)
- Draadfabriek
- Ovenfabriek
- Afdeling elektrisch lassen
- Afdeling regeltechniek
en vijf dochterondernemingen:
- EMF Dordt
- Coq Utrecht
- AFO Hattem
- Olthof's Transformatorenfabriek Ede
- Mij tot exploitatie van transportwagen NV te Nijmegen.
In het jaarverslag van 1967/1968 lezen we dat er een afzonderlijke vennootschap genaamd Smit Nijmegen-Compro N.V. is opgericht om de afdeling Compro, combinaties industriële producten zelfstandiger en slagvaardiger te kunnen laten optreden.
Eind zestiger jaren heeft de "Smit Nijmegen groep" meer dan 3000 medewerkers in dienst, en in 1969 zelfs 3380 medewerkers!!. Dit kwam mede door een aantal overnames, zoals hierboven genoemd en omdat men in die jaren vrijwel alle typen transformatoren maakt, van klein tot reusachtig groot. (de specialisatie naar grote vermogens transformatoren werd pas veel later ingezet). Het bestaan van de zeer grote "Smit Nijmegen Groep" was van korte duur. In 1969 vind de fusie plaats tussen Smit en Holec en werd de "Smit groep" daarmee opgeslokt door het nog grotere "Holec" . Het aantal medewerkers van Holec steeg naar daarmee naar 8499 medewerkers !
Op 17-10-1969 vind de laatste commissarisvergadering plaats net voordat men in de HOLEC groep opgaat.
Aan de linkerkant, van voor naar achter Ir. J. A. Hermans, Notaris (ASD)?, Professor H.G. Nolen, Ir. L.F. Otto. Rechts van voor naar achter: Professor H. J. van der Maas, Ir. A.E.R. Arnold, Ir. H.J. Jimmink, Professor J.J. Broeze, Ir. J. Wildenboer.
Het Holec tijdperk is begonnen. Een van de resultaten van de samenwerking is dat de nieuwe giethars-energie transformator 160/630 kVA uit Ede gecombineerd wordt met een schakel installatie van Hazemeyer, de Magnefix. Lees hier alles over het Holec tijdperk, let wel op, u komt op mijn andere historische website terecht www.holechistorie.nl met bedrijven als Heemaf, Hazemeyer, Coq Utecht, EMF Dordt, allemaal ooit behorend tot de Smit groep en/of de Holec groep.
Een transformator geplaatst bij de Esso in Rozenburg (1970). Bron: Holec Post, Foto, bedrijfsfotograaf Smit Transformatoren. Copyright Smit Transformatoren.
Bron: Smit Nijmegen Historisch Genootschap, Holec Historisch Genootschap, archief Smit Draad, Archief Smit Transformatoren, collectie Thomas Rosskopf, fam. Nolen. Tekst: Willy Ahlers/ Rudo Hermsen.
Reacties mogelijk gemaakt door CComment