Willem Benjamin Smit begon in juli 1886 met proeven om de elektrische straatverlichting in Nijmegen van de grond te krijgen. Op 04 juli 1886 had hij vanuit de gasfabriek een kabel gelegd naar het Valkhof, om precies te zijn naar de Barbarossa ruïne. Daar had hij tussen twee bomen een elektrische booglamp opgehangen, omdat daar toevallig een jaarlijks terugkerend concert plaats vond. Tot mijn grote verbazing kwam ik onlangs een foto tegen, gemaakt bij de Barbarossa ruïne in Nijmegen door Wilhelm Ivens, een van de bekendste fotografen van zijn tijd en grootvader van de zeer bekende cineast Joris Ivens. Verder was hij hof fotograaf van H.M. de Koningin Weduwe der Nederlanden (Emma).
Bron: Boek Wilhelm Ivens (1849 - 1904) Nijmeegs fotograaf. Foto's Wilhelm Ivens.
Bovenstaande foto toont een matinee concert van het Keuls Symphonie orkest ter gelegenheid van het 17e Nationale zangersfeest in 1887. Op de foto zien we vooraan de high-society van Nijmegen die een kaartje had gekocht voor dit concert. In de Barbarossa ruïne speelde het orkest. Het is weliswaar niet het moment wat beschreven wordt in het artikel uit de Gelderlander van juli 1886 (iets verderop in dit artikel), maar geeft wel precies de sfeer aan hoe dit concert er met het allereerste elektrisch licht uitgezien moet hebben !
Op de voorgrond rechts naast de boom zien we de booglamp van Willem Smit die daar blijkbaar enkele maanden na de proefneming nog steeds aangesloten was !(zie de foto rechts die ik wat ingezoomd heb). Klik op de foto's om te vergroten.
Wilhelm Ivens fotografeerde de Barbarossa ruïne ook nog een keer in 1888 toen de "hang" boog lamp plaats had gemaakt voor de befaamde tuimellantaarn van Willem Smit.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Gelderlander 05-07-1886
Hieronder een korte levensloop van Wilhelm Ivens
|
1849 |
Wilhelm Ivens wordt op 14 juni geboren in Efferen (Dtsl.) als onwettig kind van Heinrich Ivens, schrijnwerker, en Margaretha Efferen. Bij de aangifte van de geboorte van Wilhelm verklaart Heinrich Ivens de natuurlijke vader te zijn. |
|
1867/68 |
Wilhelm Ivens komt omstreeks deze tijd in Nijmegen werken en bekwaamt zich in de fotografie. Het is niet bekend wie zijn leraar is. |
|
1870 |
Ivens treedt op 14 december in Nijmegen in het huwelijk met de vijf jaar oudere Jacoba Maria Gerarda van Leeuwen (geboren 24 juni 1844 te 's-Hertogenbosch). In de trouwakte staat dat Ivens verblijf houdt te Nijmegen, maar woont te Deutz (bij Keulen). Het echtpaar woont te Nijmegen enige tijd in bij de ouders van de bruid, meesterkleermaker C.A. van Leeuwen en Hendrika Wilhelmina Jagers. |
|
1871 |
Op 24 februari wordt Ivens' zoon Cornelis Adrianus Pieter geboren. (In 1872 en 1879 worden twee dochters geboren). |
|
Een advertentie in de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant van 5 november kondigt de opening van zijn fotografisch atelier aan: „W. Ivens, Photograaf, heeft de eer te berigten, dat hij, sedert 4 jaren in het VAK te Nijmegen werkzaam, thans heeft geopend aan den Doddendaal, Wijk B 351 een Photographisch Atelier, en beveelt zich aan tot het vervaardigen van Album-, Kabinet- en nieuwe Victoria-portraits, alsmede alle Vergrootingen, belovende tegen matigen prijs een prompte bediening.” In het pand Doddendaal B 351 was tot 1 september het atelier van Gerard K.M.H. Korfmacher gevestigd. Deze vertrok naar een nieuw atelier in de Molenstraat. |
|
|
1877 |
In de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant van 18 mei adverteert Ivens met „Geëmailleerde Photographien, Vergrootingen en Reproductiën a la Rembrandt”. |
|
1878 |
Atelier Ivens wordt verplaatst naar de Houtstraat over de Bloemerstraat (naast de Kerk), nr. 308 (in volgende jaren omgenummerd tot 50 en vervolgens tot 56). |
|
1882 |
Ivens beperkt zich niet langer tot het fotograferen van portretten en het maken van reproducties, maar beveelt zich ook aan voor het fotograferen van gebouwen, landschappen en familiegroepen in tuinen. |
|
1883 |
Ivens past de sinds kort gefabriceerde droge plaat toe, vooral bij het maken van kinderopnamen. |
|
1884 |
Fotograaf Gerardus Johannes Marinus Stoof (geboren te Utrecht op 31 oktober 1856) verhuist in januari vanuit Utrecht naar Nijmegen. Hij woont enkele maanden bij Wilhelm Ivens in; in augustus opent hij een eigen atelier. |
|
1886 |
Ivens koopt op 2 augustus het pand Houtstraat nr. 20, tegenover de Scheidemakersgas, en opent er op 12 september een nieuw ingericht atelier. |
|
1887 |
Van de pas opgerichte Vereeniging Humanitas, die als doel heeft de verzorging op zich te nemen van „ouder- en havelooze” kinderen, wordt Wilhelm Ivens secretaris. |
|
Ivens krijgt van het Nijmeegse gemeentebestuur een serie foto's van de poort- en vestingwerken van Nijmegen van voor de sloop in 1876 te leen om deze te reproduceren en in de handel te brengen. |
|
|
1890 |
Ivens wordt de eerste voorzitter van de Nederlandsche Fotografen Vereeniging. |
|
Ter gelegenheid van het bezoek van Koningin Emma en H.K.H. Prinses Wilhelmina aan Nijmegen op 1 juli biedt Ivens de Koninklijke Hoogheden een album aan met vierentwintig foto's van Nijmegen en omgeving. |
|
|
Op 30 augustus ontvangt Ivens de vergunning om de eervolle titel Hoffotograaf van H.M. de Koningin Weduwe der Nederlanden te mogen dragen. |
|
|
1891 |
Ivens' vrouw, Jacoba M.G. van Leeuwen overlijdt op 2 januari te Vught. |
|
In maart wordt atelier Ivens voorzien van een nieuwe gordijnconstructie, „waarmede het ARTISTIEK EFFECT der portretten zeer VERHOOGD kan worden.” |
|
|
Op 3 juni hertrouwt Wilhelm Ivens met Elisa Maria Hubertina Hendriks (geboren in Venlo op 14 juli 1861). Uit dit huwelijk wordt anderhalf jaar later een dochter geboren. |
|
|
Waarschijnlijk vanaf dit jaar lijdt Ivens aan een langdurige ziekte. Zijn zoon Kees krijgt de leiding over het atelier, totdat hij in 1893 voor zichzelf begint; Ivens' schoonzoon Coenraad Reijers neemt daarna de zaken waar. |
|
|
1893 |
Het huisnummer van atelier Ivens is gewijzigd in Houtstraat 23. |
|
Op 10 april wordt op Houtstraat 23 bovendien het Phototechnisch Bureau en Handel in Photographische Artikelen van C.A.P. (Kees) Ivens geopend. Na een jaar verplaatst Kees Ivens zijn zaak naar de Ganzenheuvel. |
|
|
1898 |
Op 18 november wordt George Henri Antoon (Joris) Ivens, zoon van Kees Ivens, te Nijmegen geboren. Grootvader Wilhelm Ivens is een dag later als getuige aanwezig bij de geboorteaangifte bij de Burgerlijke Stand. |
|
1900 |
Op 11 maart meldt de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant dat de algehele leiding van de fotozaak van Wilhelm Ivens is overgegaan naar C.H.J. Reijers. |
|
Atelier Ivens wordt ingericht voor „magnesium blitz opnamen”. |
|
|
1904 |
Wilhelm Ivens overlijdt op 11 november te Nijmegen aan de gevolgen van een chronische bronchitis. |
Bron en uitgebreide informatie over Wilhelm Ivens: http://journal.depthoffield.eu/vol05/nr10/f01nl/en
Wilhelm Ivens en de tuimellantaarns van Smit
Wilhelm Ivens maakte nog enkele foto's waarop tuimellantaarns van Willem Smit te zien waren. Hieronder een voorbeeld met prominent in beeld de in serie geschakelde tuimellantaarns op de Waalkade. (klik op de foto om te vergroten).
Bron: Boek Wilhelm Ivens (1849 - 1904) Nijmeegs fotograaf. Foto's Wilhelm Ivens. Zie ook de foto rechts met de uitvergroting van de tuimellantaarn.
Wilhelm Ivens maakte bovenstaande foto "Waalkade vanuit het westen" tussen 1886 en 1890. Rechts op de voorgrond zien we de karakteristieke tuimellantaarn van Willem Smit, die om de honderd meter weer terug komt langs de hele Waalkade. De lamp kun je herkennen aan de cirkel boven op de lantaarn, waarbinnen een booglamp hangt.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen, foto Wilhelm Ivens (1890). Zie ook rechts de tuimellantaarn die op het plaatje stond. (Klik op die foto om te vergroten).
De zoon van Wilhelm Ivens, Kees Ivens leverde geregeld fotomateriaal en/of maakte foto's voor Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. Dit blijkt letterlijk uit een oud kasboek wat wij tegen kwamen in de archieven van Smit Transformatoren.
Fragment uit een bewaard gebleven kasboek bij Smit Transformatoren, met daarop diverse rekeningen van Ivens & Co uit 1919.
Links Kees Ivens (CAP Ivens), rechts zijn vader Wilhelm Ivens (1888) Bron: Regionaal Archief Nijmegen.
CAP Ivens door de jaren heen. Bron: Noviomagus.nl
Verder was de directeur en oprichter van Smit Transformatoren, Thomas Rosskopf een fervent hobby fotograaf. Hij volgde een fotografie cursus bij Kees Ivens.
Links reclame CAP Ivens, (1890), rechts Thomas Rosskopf, oprichter en directeur van Smit Transformatoren.
Bron: De Hollandsche Revue 1919
6 personen rondom een episcoop (1914). Volgens ons is de man geheel Links zittend Kees Ivens en geheel rechts vooraan Wilhelm Ivens. Bron: Archief Dordrecht.
Reclameplaat Ivens
Reclame Ivens, 1917 . Bron: “Nutscommissie voor Volkslectuur, nutsboekerij nr. 2 uit 1917
Geheel links Thomas Rosskopf met fototoestel tijdens zijn reis naar de Verenigde Staten met het I.E.C. in 1926.
De winkel van CAP Ivens , Ganzenheuvel 73 Nijmegen (1895). Foto: Wilhelm Ivens. Bron: Regionaal Archief Nijmegen.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen, Wilhelm Ivens (1849 - 1904) Nijmeegs fotograaf, Archief Smit Transformatoren.
Reacties mogelijk gemaakt door CComment