90 jaar radio Malabar - eerste radiotelegrafie-verbinding (1923 - 2013)
Op zondag 5 mei 2013 was het precies 90 jaar geleden dat de radiotelegrafieverbinding tussen Nederland en voormalig Nederlands Oost-Indië, (Radio Malabar) werd gelegd (lange golf zender).
Ir. Dr. C.J. de Groot was hoofd Technische Telegraaf- en Telefoondienst Nederlandsch-Indië en radiopionier. In 1922 bouwde hij een lange-golf zender in Malabar t.b.v. een radioverbinding tussen Nederlands-Indië en Nederland. Dit was toentertijd de sterkste zender ter wereld. Op 05 Mei 1923 werd de eerste radioverbinding gemaakt tussen Nederlands-Indië en Nederland. Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek leverde voor die zender in 1922 een grote spoel en enkele transformatoren. Smit Slikkerveer leverde de generatoren voor deze zender.
De Groot haalde in 1906 zijn ingenieursdiploma "Elektrotechniek" in Karlsruhe, 2 jaar daarvoor haalde Ir. Thomas Rosskopf aan dezelfde Technische Hogeschool zijn ingenieursdiploma "Elektrotechniek". Zij hebben elkaar zeker gekend, ook al omdat men allebei lid was van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI). Vijf jaar na zijn dood werd de zgn. Ir. Dr. C. J. de Groot plaquette ingesteld.
Deze plaquette was een onderscheiding voor mensen die zich op elektrotechnisch gebied onderscheiden hadden. Willem Benjamin Smit was de eerste die deze onderscheiding in 1932 ontving. Anton F.Philips ontving hem in 1935.
Klik op bovenstaande foto voor een uitgebreide biografie van Ir. Dr. C.J. de Groot. (1883-1927)
Voorgeschiedenis
Aan het begin van de vorige eeuw werd de vraag naar betere en snellere verbindingen met onze koloniën steeds groter. Al omstreeks 1901 werd er met Indië getelegrafeerd via twee trajecten t.w. een Nederlands-Duitse kabel (via het knooppunt Yap tussen de Filippijnen en Nieuw-Guinea) en een kabeltraject dat in Engelse handen was. Vanaf 1912 werd veel onderzoek verricht om de enorme afstand (12000 km) tussen Nederland en de Indische Archipel op de lange golf te overbruggen.
In Radio Kootwijk begon Prof. Dr. Ir. N. Koomans het speurwerk terwijl in Indië Dr. Ir. C.J. de Groot pionierde. Tijdens de eerste wereldoorlog was de beschikbaarheid van de kabels niet altijd gewaarborgd vanwege hun kwetsbaarheid, zowel in technische maar vooral in politieke zin. De noodzaak van een eigen directe verbinding met Indië deed zich daardoor steeds duidelijker voelen.
Lees meer
1945 - de vlucht uit zendstation Malabar (Nederlands Indië) het verhaal van Eric Goewie
Eric Goewie stuurde mij een kort verhaal en een aantal unieke foto's en knipsels van zendstation Radio Malabar waar in 1923 de eerste (lange golf) radiotelegrafie verbinding tot stand kwam tussen Nederlands Indië en Nederland (Radio Kootwijk). Zijn vader (Johan Bernard Emile Goewie) werkte daar jaren lang als elektrotechnicus en samen met zijn gezin woonde hij zelfs bij het zendstation. In 1945 moest hij vluchten.
Zijn vader had altijd met veel plezier op het zendstation gewerkt en sprak daarover met veel warmte maar ook met veel verdriet, want de vernietiging van het zendstation had hem ook behoorlijk aangegrepen. Zijn naaste collega was Erne van der Worm (1914-1987). Zie ook de publicatie van Erne van der Worm.
In 2012 ging Erik Goewie terug naar Indonesië om te zien waar zijn vader vroeger gewerkt had en waar hij geboren was.Van het zendstation was bijna niets meer over, nadat dit in 1942 door de Japanners werd gebombardeerd en later door medewerkers van het zendstation in brand werd gestoken als tactiek van de verschroeide aarde zoals zijn vader hem had verteld.
Erik Goewie liep de vluchtroute terug die zijn vader in 1945 gelopen had nadat het gebouw van Zendstation Malabar in brand was gestoken. In de week voor de brand kreeg men bezoek van "Pemoeda's" (Indonesische vrijheidsstrijders) die alles kort en klein sloegen. De vlag van het zendstation Malabar (de Nederlandse vlag) was opgeborgen onder het matrasje van het bedje waarop Erik Goewie als baby lag. Als men deze vlag gevonden had dan was het slecht afgelopen met de familie Goewie, maar gelukkig was dit niet het geval en kon de familie zich na een barre tocht in veiligheid brengen en vluchten per jeep. Hieronder een aantal prachtige en unieke foto's. Voor de complete geschiedenis van zendstation Malabar klik HIER.
Lees meer
Vertraging levering transformator aan Den Haag vanwege uitbreken van WO II (1941)
In 1941 werden door Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek 2 reusachtige transformatoren afgeleverd voor de koppeling Rotterdam - Den Haag. In mei 1941 werden daarvoor 2 identieke transformatoren vervoerd. De een voor de centrale GEB Den Haag en de ander voor de centrale aan de Galileistraat in Rotterdam.
In de Gelderlander van 14-05-1941 werd ook een artikel besteed aan dit transport . Dit betrof het vervoer naar GEB Den Haag. (Zie hieronder).
Bron: Gelderlander 14-05-1941
Vanwege het uitbreken van de oorlog ontstond er grote vertraging voor de levering van deze transformatoren. Mededirecteur Bergsma schreef daarom op 05-06-1940 een brief aan het G.E.B. in Den Haag en maakte hen erop attent dat "wij reeds op 10 Mei door de Duitschers bezet zijn en sindsdien met alle mogelijke moeilijkheden te kampen hebben."
Hieronder de bewuste brief aan het G.E.B in Den Haag (05-06-1940). Alles kwam tenslotte nog goed en de trafo's werden geleverd, al kwamen er wel boetes en rentevergoeding bovenop vanwege late levering. Pas in 1983 werden beide transformatoren uit bedrijf genomen ! Ze hadden dus een levensduur van 42 jaar !!. Dat zegt genoeg over de kwaliteit van de transformatoren van Smit.
Lees meer
Vervoer transformator naar schakel station Herten in Zuid Limburg (1935) + filmfragment
Onderstaande artikelen gaan over het vervoer van een transformator van Smit naar het schakelstation Herten ( bij Roermond) in Zuid Limburg in oktober 1935. Een tweede indentieke transformator werd geleverd aan het station Lutterade. Nieuw bij dit artikel zijn 2 unieke foto's uit 1938 en een aantal krantenartikelen die we onlangs teruggevonden hebben.
Dit waren de eerste 150 kV transformatoren van Smit en vermoedelijk ook de eerste van die spanning in Nederland, het vermogen bedroeg 6000kVA, de overzetverhouding was 150 / 10 kV. Enkele maanden daarvoor (april 1935) werd in Herten een schakelstation opgericht van de P.L.E.M. (Provinciale Limburgse Electriciteits Maatschappij, ook wel de Stroomverkoop mij. genoemd) die d.m.v. een 150.000 volt hoogspanningslijn verbonden was met de staatsmijnen in Lutterade (die de stroom opwekten).
De eindopstelling in Lutterade (1938). Bron: Archief Smit Transformatoren
Bron: NRC nov. 1934
Bron: Limburgse Koerier 04-10-1935
Lees meer
130 jaar elektriciteit in Nederland (Kinderdijk 1886 - 2016)
Op 19-04-2016 was het precies 130 jaar geleden dat de eerste openbare elektriciteitscentrale van Nederlands fabricaat van start ging ( de N.V. Electrische Verlichting Kinderdijk). De oprichter was Willem Benjamin Smit. Nadat Willem enkele jaren daarvoor (1881) een verlichtingsinstallatie had gebouwd voor de fabriek van Diepeveen, Lels en Smit, wilde de directeur ook elektriciteit in zijn eigen huis. Dit wekte grote belangstelling bij andere fabrikanten, want zij wilden ook hun olielampen vervangen door elektrisch licht. In 1884 werd Willem gevraagd om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van een elektrische centrale in Kinderdijk.
De elektrische centrale Kinderdijk (1886). Bron: Brush Ridderkerk, Deze centrale bestaat niet meer. Ergens in de zestiger jaren van de vorige eeuw is het pand gesloopt.
Zo ontstond het idee om een elektrische centrale te bouwen die niet alleen aan fabrieken, maar ook aan particulieren stroom zou kunnen leveren. De begroting kwam uit op HFL 26000,- en het kapitaal werd verstrekt door Jan Smit V die we later tegen komen. Hij verstrekte een lening tegen 3.5 % rente en de eerste elektriciteitscentrale in Nederland, de "N.V. Electrische Verlichting Kinderdijk" was een feit.
Naar de elektrische centrale van Thomas Edison
In 1884 ging Willem met een door hem zelf (elektrisch) verlicht schip van de Holland-Amerika lijn naar de Verenigde Staten (New York) om daar de eerste elektrische centrale van Thomas Edison ( The Edison Electric lluminating Company) te kunnen aanschouwen die al in 1882 "het licht" zag. De ervaringen die hij daar opdeed paste hij toe bij de centrale in Kinderdijk.
Lees meer
Biografie Willem Benjamin Smit (1860-1950)
Biografie van een pionier, één van de belangrijkste grondleggers van de elektrotechnische industrie in Nederland.
Bron: Archief Brush HMA Ridderkerk
(Willem Benjamin Smit 09-11-1860 - 20-08-1950)
Smit, Willem, Benjamin Johzn., (Slikkerveer, Gemeente Ridderkerk) 09 november 1860 – (Slikkerveer) 20 augustus 1950. Ouders: Johannes Smit (1839-1921), Klinknagel fabrikant, en Adriana Geerardina Diepeveen (1838-1912). Religie: Protestant. Opleiding: Lagere school.
Woonplaats: Ridderkerk. Gehuwd met: Kornelia Geertruida Smit (1872-1970) op 27-04-1893 te Krimpen aan de Lek. Kinderen: drie dochters en een zoon. Adriana Gerardina, Emma, Henriette en Frank Smit. Onderneming: Electrisch-Licht-Machinenfabriek (Smit Slikkerveer/ het latere Brush HMA Ridderkerk). Stichter van Willem Smit & Co. Electromotorenfabriek te Dordrecht (later EMF Dordt) in 1911 en van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek N.V. (Smit Nijmegen) in 1913.
Genealogie familie Pot en familie Smit / geboorteakte Willem Benjamin Smit./ stamboom Willem Benjamin Smit / Stamboom Adriaan Pot
Autodidact
Willem Smit is een directe afstammeling van de bekende industriële dynastie met dezelfde achternaam in Slikkerveer en Kinderdijk.
Lees meer
Oud medewerker Jan de Wijn / tekenkamer / toneelvereniging (1949 - 1964)
Van Wouter de Wijn ontving ik juni 2009 een hele stapel foto's van zijn vader Jan de Wijn. Jan de Wijn was vanaf 1 juni 1949 t/m 1 november 1964 werkzaam bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. Hij werd aangenomen als ontwerper van bedienings- en beveiligingsschema's van transformatoren en las-apparatuur. In 1950 ging hij zich bezighouden met constructie en orderbehandeling van meet-transformatoren. Een aantal mooie foto's uit die tijd ziet u hieronder.
Jan de Wijn aan zijn bureau. (1947)
Tekenkamer Smit Transformatoren 1947 - 1950
Hij schreef in het blad Smit Mededelingen en was zeer actief in het verenigingsleven van Willem Smit en ook lid van toneelvereniging "Tosmi".die we al eerder tegenkwamen. In 1964 ging hij op eigen verzoek elders werken. In 2008 overleed hij op de gezegende leeftijd van 95 jaar.
Hieronder volgt een slideshow met enkele mooie foto's van deze toneelvereniging gemaakt tussen 1947 en 1960.
Lees meer
"Gelaschte" stoomketels voor firma Huygen & Wessel (Bronswerk) door Smit Las (1927-1933)
Onderstaande prachtige foto van een "gelaschte stoomketel" vond ik in het archief van Eemland. Na enig speurwerk vond ik alle achtergrond informatie van deze foto met (andere typen stoomketels) die stond in het Smit Laschboek uit 1933 (in ons bezit). In 1924 begon men bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek te experimenteren met elektrische lastransformatoren. In Nederland was men dan ook de eerste met elektrische lastransformatoren, kort daarop gevolgd door de Heemaf in Hengelo. In 1927 werd de afdeling Smit Las opgericht en ging men ook las elektroden fabriceren. Daarvoor werd een nieuw gebouw ingericht.
De foto die u hieronder ziet is een zeer vroege foto van een stoomketel die gelast werd met een lastransformator en elektroden van Smit.
De foto is genomen voor de fabriek van Huygen & Geveke, ook wel Huygen & Wessel genoemd, het latere Bronswerk aan de Nijverheidsweg of de Eemstraat in Amersfoort. De locatie is niet helemaal duidelijk, maar Huygen & Wessel maakte in die tijd verwarming en liftsystemen. In 1946 fuseerde Huygen & Wessel (sinds 1918 in Amersfoort) met Becht & Dyserinck uit Amsterdam. Het bedrijf ging verder onder de naam Bronswerk.
De achtergrond informatie die ik bij deze foto vond is uit het jaar 1933 en betreft het elektrisch lassen van in totaal 8 door Huygen & Wessel gemaakte stoomketels. Omdat het elektrisch lassen toen nog erg nieuw was werden er veel foto's van gemaakt voor reclame doeleinden en voor een technisch lasboek van Smit. Vanaf eind jaren 20 werden door Smit las vele las demonstraties en cursussen door het hele land gegeven. Verder was er nog een jaarlijkse las reünie. Hier kwamen veel ingenieurs en techneuten uit heel Europa op af om kennis te nemen van de nieuwste zaken op het gebied van elektrisch lassen.
Lees meer
Onderstaande prachtige foto betreft het vervoer van een kleine transformator van Willem Smit & Co's transformatorenfabriek naar een transformatorhuisje van het Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf Dordrecht (G.E.B.D.) aan de lekdijk nummer 17 te Langerak /Gemeente Liesveld (met dank aan Ton Waalboer voor zijn speurtocht naar de locatie van dit transformatorhuisje).
Reacties mogelijk gemaakt door CComment