Op 19-04-2016 was het precies 130 jaar geleden dat de eerste openbare elektriciteitscentrale van Nederlands fabricaat van start ging ( de N.V. Electrische Verlichting Kinderdijk). De oprichter was Willem Benjamin Smit. Nadat Willem enkele jaren daarvoor (1881) een verlichtingsinstallatie had gebouwd voor de fabriek van Diepeveen, Lels en Smit, wilde de directeur ook elektriciteit in zijn eigen huis. Dit wekte grote belangstelling bij andere fabrikanten, want zij wilden ook hun olielampen vervangen door elektrisch licht. In 1884 werd Willem gevraagd om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van een elektrische centrale in Kinderdijk. 
Een “gemiddeld” gezin is heden ten dage aangesloten op het aardgas om het huis te kunnen verwarmen en het warme water voor het douchen. De elektriciteit wordt gebruikt voor verlichting, tv en koken en de auto loopt op benzine. Je ziet: Een “gemiddeld” gezin heeft nu drie energiestromen tot zijn beschikking op elk moment van de dag en de opslag van de energie is geen probleem. (zie fig 1). In de nabije toekomst zal dat veranderen en zal er nog zeer waarschijnlijk maar één energiestroom zijn, namelijk de elektriciteit. De huisaansluiting zal dan standaard driefasig zijn. Indien het “gemiddelde” gezin zo overstapt door een warmtepomp te installeren voor verwarming en warm water en men de benzine auto inruilt voor een elektrische auto, dan zal dat grote consequenties hebben voor het elektriciteitsnet en voor de transformator in het bijzonder.
Het “gemiddelde” gezin zal het jaarverbruik zien toenemen van 3000 kWh naar 8300 kWh, dus bijna een verdrievoudiging (zie fig 2). Bij deze vereenvoudigde berekening is trouwens uitgegaan van 100% rendement ( dus geen energieverliezen ), geen verandering in levensstijl en geen extra isolatiemaatregelen aan de woning. Het piekverbruik zal daarentegen veel meer toenemen. In de winter leveren de zonnepanelen nagenoeg geen energie, de warmtepomp draait op vol vermogen en de accu van de auto moet dan ook nog opgeladen worden. In de zomervakantie, op een niet te hete dag, leveren de zonnepanelen veel energie, de meeste auto’s zijn in het buitenland en de warmtevraag is beperkt en de warmtepomp staat dan ook niet in de airco-stand. Er is dus geen piekverbruik, maar een pieklevering. Er is echter nog geen opslagmedium die het teveel aan elektrische energie opslaat voor een tijdstip dat de vraag hoog is, tenzij men daarvoor de accu van de auto’s (niet alleen van je eigen auto maar misschien ook die van de buren) wil gaan gebruiken.
In januari 1886 kreeg Willem Smit de opdracht om 25 booglampen te leveren voor de elektrische verlichting van Amsterdam CS. Tijdens de bouw van het station in januari 1888 zorgde hij voor elektrische verlichting voor de bouwvakkers die ook in de nacht door moesten werken om het treinstation op tijd klaar te krijgen. Willem Smit had ervaring opgedaan met de aansluiting van de elektrische straatverlichting bij de Waalkade in Nijmegen in 1886 en net daarvoor de eerste elektrisch centrale in Nederland (Kinderdijk).
In 1900 werd door Willem Smit de eerste transformator in Nederland ontworpen. Vanaf die tijd ging de transformator geleidelijk in productie, maar door de opkomst van de elektriciteitscentrales en de steeds groter wordende vraag werd in 1907 de jonge ingenieur Thomas Rosskopf aangenomen om deze afdeling te gaan leiden. Rosskopf was vanaf 1907 tot 1913 de baas van de transformatorenfabricage in Slikkerveer.
Op 01-07-2016 was het exact 130 jaar geleden dat de elektrische straatverlichting in Nijmegen in gebruik werd genomen. Willem Smit had eerder dat jaar in Kinderdijk al de eerste openbare Nederlandse elektriciteitscentrale aangelegd met 350 aansluitingen naar fabrieken en particulieren, direct gevolgd door Nijmegen.
Generator Smit Slikkerveer voor de Zuiderzee werken en Centrale Veenhuizen (1928/1934)
- Gegevens
- Categorie: Smit Slikkerveer
- Geschreven door Rudo Hermsen
- Hits: 18976
In 1928 werd een bestelling gedaan door "Zuiderzeewerken Den Haag" bij Smit Slikkerveer voor de levering van 2 wisselstroom generatoren en 2 gelijkstroom dynamo's ten behoeve van het Zuiderzee project van Cornelis Lely. De machines werden geplaatst in de elektrische centrale Kornwerderzand. Toen de afsluitdijk klaar was waren deze generatoren en dynamo's niet meer nodig en werden ze (in 1934) verkocht aan de elektrische centrale in Veenhuizen. Hieronder zien we een prachtige foto van de centrale uit 1928 die ik onlangs opgestuurd kreeg van Ruurd Wijbenga.
Een zoektocht van Wim Stuut (NS/Nedtrain) leverde behalve onderstaande foto dit interessante artikel op.
De foto toont naast enkele werklieden (waarschijnlijk de machinisten van de centrale) ook prachtig in beeld twee gloednieuwe Kromhout 3ER4 motoren met beiden een Smit Slikkerveer generator. Linksonder zien we ook nog een elektrisch onderdeel met het logo van de Heemaf. Bron: Ruurd Wijbenga/ Wim Stuut
Bron: Schager Courant 26-01-1932
Voordat ik bovenstaande foto ooit gezien had werd ik erop geattendeerd dat er een generator van Smit Slikkerveer uit 1928 in prachtige staat te zien was in de Elektriciteitscentrale in Veenhuizen. Deze 'Elektrische Centrale' is bijzonder industrieel erfgoed. In 1912 werd hij in gebruik genomen om stroom te leveren voor de houtzagerij en meubelmakerij van het ambachtscluster.
Lees meer: Generator Smit Slikkerveer voor de Zuiderzee werken en Centrale Veenhuizen (1928/1934)
Schrijf reactie (0 Reacties)
Het pand Prinsessegracht 23 is oorspronkelijk een patriciërshuis. In 1705 werd het 'ledigh erff' verkocht aan Ridder Salomon de Medina (een Portugese Israëliër), voor 700 Carolusguldens van de rentmeester-generaal van Noord-Holland. Vervolgens werd het in 1721 verkocht aan Jacob Abrabenel en in 1725 aan Gerrit Janse Meerman. Deze laatste bouwde in 1726-1728 het huidige pand. Janse Meerman was Kamerheer en President-Hoogheemraad van het Grootwaterschap Woerden.
